BMI: Zin of onzin?

BMI: in de sport- en dieetwereld een bekende term. Dagelijks puffen en ploeteren we met zijn allen wat af in de sportschool, om de perfecte BMI te bereiken. Goed dat we aan onze gezondheid denken, want in Nederland kampt maar liefst de helft (!) van alle twintigplussers met overgewicht. En overgewicht (ondergewicht trouwens ook) kan op latere leeftijd leiden tot allerlei nare ziektes en kwaaltjes, zoals diabetes, hartklachten en slaapstoornissen. Maar is de BMI nou de juiste graadmeter om te bepalen of je een gezond gewicht hebt? In deze blog lees je er alles over!

Wat is BMI?

BMI staat voor Body Mass Index. Dit is een simpele formule waarmee je de verhouding tussen je lengte en je lichaamsgewicht bepaalt:

jouw gewicht in kilogrammen / (jouw lengte in meters x jouw lengte in meters)

Op internet vind je allerlei ‘BMI-calculators’. Deze tools berekenen aan de hand van bovengenoemde formule eigenlijk hoeveel kilo je weegt per vierkante meter lichaam. Daarvoor is de formule ook prima geschikt. Of je je zorgen moet maken om de uitkomst, is aan jou.

Onder- of overgewicht

Over het algemeen wordt een BMI tussen de 20 en 25 als gezond beschouwd. Iedere dag sloven mensen zich uit in de sportschool om naar een BMI in deze range toe te werken. Is je BMI lager? Dan wordt vaak gesproken van ondergewicht. Aan een BMI van meer dan 25 wordt het label ‘overgewicht’ gehangen. Rolt er een hoger getal dan 30 uit de formule, dan heb je volgens de standaard maatstaven ernstig overgewicht of zelfs obesitas.

BMI: Zin of onzin?

De laatste jaren ligt het BMI wat onder vuur. Want mogen we wel zomaar zoveel waarde hechten aan deze formule? De Belgische wiskundige Adolphe Quetelet – die trouwens weinig van doen had met voeding of sport – bedacht de BMI-berekening (ook wel Queteletindex genoemd) namelijk ruim 200 jaar geleden om statistieken te berekenen over grote groepen mensen, en nu gebruiken we ‘m in plaats daarvan massaal voor individuele berekeningen om een ‘gezond gewicht’ te bepalen.

Als je het mij vraagt is de formule in grote lijnen een aardig uitgangspunt. Maar: je BMI zegt niets over je lichaamssamenstelling. Iemand met een gezond BMI kan alsnog een veel te hoog vetpercentage hebben. En te veel vet is nooit gezond. Iemand met veel spiermassa is volgens BMI-maatstaven mogelijk veel te zwaar, want spieren zijn nou eenmaal zwaarder dan vet. En dat terwijl het vetpercentage juist lager ligt dan gemiddeld. Neem mijn favoriete acteur: Dwayne Johnson – a.k.a. The Rock – zijn BMI ligt rond de 33. Zou je hem zwaar obese noemen? Denk het niet.

Wat nu?

Wat je gezondheid betreft, kun je naast je BMI ook kijken naar je vetpercentage kijken. Een gezond vetpercentage voor mannen ligt gemiddeld tussen 7 en 25 procent. Bij vrouwen mag het wat hoger liggen, gemiddeld tussen 16 en 32 procent. Een optimaal vetpercentage is voor iedereen anders. Onder meer je leeftijd, afkomst en geslacht spelen een rol. Vrouwen hebben van zichzelf bijvoorbeeld een hoger vetpercentage dan mannen, en dat is helemaal niet erg. En mensen van Afrikaanse of Aziatische afkomst hebben een andere bouw en ook een lichaamssamenstelling dan een Europeaan.

Meten is weten

Het is moeilijk om je lichaamssamenstelling precies te meten. Maar om er een iets completer beeld bij te krijgen, zijn er wel méér hulpmiddelen dan alleen de BMI-berekening.

• Gebruik een ouderwets meetlint
  Als je aan het afvallen bent én veel sport, kun je voortgang meten door op te meten wat je in centimeters verliest. Bijvoorbeeld je borstomvang, buikomvang en heupomtrek. Omdat spieren zwaarder zijn dan vet kan de weegschaal ontmoedigend werken, terwijl je zeker wel resultaten boekt!
• Een huidplooimeting
  Met behulp van een huidplooimeter meet je op verschillende plekken op het lichaam huidplooien. Op basis van de dikte van de huidplooi kun je je vetpercentage berekenen.
• Body Adiposity Index
  Met deze schaal bereken je de verhouding tussen je lengte en je heupomtrek. Dit moet inzicht geven in je vetpercentage. Bereken je ook via internet.
• Neo Health Onyx weegschaal
  Misschien ken je ze van je sportschool of fysiotherapeut: de Neo Health Onyx weegschaal. Dit Handige apparaat gebruik we bij PTI en meet náást ‘gewoon’ je gewicht ook je lichaamssamenstelling.
• DEXA scan
  Een DEXA-scan is een soort infraroodmeting van je lichaamssamenstelling. Zo’n scan geeft je informatie over hoeveel botmassa, vetweefsel en spiermassa je hebt. Nadeel: kostbaar en je kunt ‘m niet zelf doen.

Hulp nodig? Stel jouw persoonlijke voedingsplan samen.